LÀM RÕ ĐIỂM KHÁC BIỆT GIỮA CÔNG CHỨC VÀ VIÊN CHỨC

Công chức và viên chức là hai loại hình cán bộ làm việc trong bộ máy nhà nước. Tuy nhiên, giữa hai loại hình này có những điểm khác biệt nhất định. Trước tiên, hãy cùng 3M nhìn lại khái niệm của 2 loại hình này:

I. KHÁI NIỆM

1. Công chức là gì?

Công chức là người được tuyển dụng, được bổ nhiệm vào một ngạch công chức hay người được giao giữ chức vụ thường xuyên trong các cơ quan của nhà nước từ cấp xã, huyện, tỉnh, trung ương. Là công dân Việt Nam trong biên chế và được hưởng lương từ ngân sách nhà nước. 

2. Viên chức là gì?

Viên chức là công dân Việt Nam được tuyển dụng theo vị trí việc làm. Viên chức công tác tại đơn vị sự nghiệp công lập theo chế độ hợp đồng làm việc, được hưởng lương từ quỹ lương của đơn vị đang công tác theo quy định của pháp luật (Căn cứ vào Điều 2 Luật Viên chức 2010).

Từ 2 khái niệm trên, công chức và viên chức đều là những người làm việc trong bộ máy nhà nước, được hưởng các chế độ đãi ngộ theo quy định của pháp luật và đều có nghĩa vụ thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn được giao.

II. PHÂN BIỆT CÔNG CHỨC VÀ VIÊN CHỨC

1. Điểm giống

- Đều là những người làm việc trong bộ máy nhà nước
- Được hưởng chế độ đãi ngộ theo quy định của pháp luật
- Đều có tuyển dụng thông qua hình thức thi tuyển
- Đều có nghĩa vụ thực hiện nhiệm vụ và quyền hạn được giao

2. Điểm khác nhau

a. Về cơ quan làm việc

* Công chức:
Công chức làm việc ở nhiều cơ quan khác nhau, bao gồm:
- Cơ quan nhà nước:

• Cơ quan hành chính nhà nước: Bộ, Sở, UBND các cấp, ...
• Cơ quan nhà nước thực thi quyền tư pháp: Toà án, Viện kiểm sát.
• Cơ quan nhà nước thực thi quyền lập pháp: Quốc hội, Hội đồng nhân dân các cấp.

- Tổ chức chính trị - xã hội:

• Đảng Cộng sản Việt Nam: Các cấp ủy Đảng từ Trung ương đến cơ sở.
• Mặt trận Tổ quốc Việt Nam: Các cấp ủy Mặt trận Tổ quốc từ Trung ương đến cơ sở.
• Các tổ chức chính trị - xã hội khác: Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam, Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh, ...

- Một số trường hợp đặc biệt:

• Công chức trong Quân đội nhân dân: Không phải là sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp, công nhân quốc phòng.
• Công chức trong Công an nhân dân: Không phải là sĩ quan, hạ sĩ quan phục vụ theo chế độ chuyên nghiệp, công nhân công an.
• Công chức trong các đơn vị sự nghiệp công lập: Đảm nhiệm chức vụ lãnh đạo, quản lý hoặc thực hiện các nhiệm vụ chuyên môn theo quy định của pháp luật.

* Viên chức:

Viên chức làm việc ở các đơn vị sự nghiệp công lập. Các đơn vị này bao gồm:

- Sự nghiệp giáo dục: Trường mầm non, trường tiểu học, trường trung học cơ sở, trường trung học phổ thông, trường cao đẳng, trường đại học, ...

- Sự nghiệp y tế: Bệnh viện, trung tâm y tế, trạm y tế, ...

- Sự nghiệp văn hóa, thể thao và du lịch: Bảo tàng, nhà văn hóa, trung tâm thể thao, khu du lịch, ...

- Sự nghiệp khoa học và công nghệ: Viện nghiên cứu, trung tâm nghiên cứu, ...

- Sự nghiệp kinh tế: Doanh nghiệp nhà nước, tập đoàn nhà nước, ...

- Sự nghiệp xã hội: Trung tâm bảo trợ xã hội, nhà dưỡng lão, ...

- Ngoài ra, viên chức còn có thể làm việc ở các đơn vị sự nghiệp công lập khác thuộc các lĩnh vực như:

• Nông nghiệp và phát triển nông thôn
• Tài nguyên và môi trường
• Xây dựng
• Giao thông vận tải
• Bưu chính viễn thông
• ...

b. Về hình thức tuyển dụng

*Công chức:
HIện nay, có hai hình thức tuyển dụng công chức phổ biến: 

• Thi tuyển:

• Xét tuyển:

Hình thức, nội dung thi tuyển/xét tuyển công chức phải phù hợp với yêu cầu của vị trí việc làm trong từng ngành, nghề nhằm đảm bảo lựa chọn được những ứng viên có đầy đủ phẩm chất, trình độ và năng lực phù hợp nhất.

• Ngoài ra còn có một số hình thức tuyển dụng công chức khác như:

- Quyết định tiếp nhận của người đứng đầu cơ quan quản lý công chức đối với những người đáp ứng các tiêu chuẩn, điều kiện của vị trí việc làm trong các trường họp:
- Viên chức công tác tại đơn vị sự nghiệp công lập.
- Cán bộ, công chức cấp xã.
- Người hưởng lương trong lực lượng vũ trang nhân dân, người làm việc trong tổ chức cơ yếu nhưng không phải là công chức.
- Tiếp nhận để bổ nhiệm làm công chức giữ chức vụ lãnh đạo, quản lý đối với người đang đang giữ chức vụ, chức danh quản lý theo quy định của Chính phủ trong doanh nghiệp nhà nước, doanh nghiệp do Nhà nước nắm giữ trên 50% vốn điều lệ; người được tiếp nhận phải được quy hoạch vào chức vụ bổ nhiệm hoặc chức vụ tương đương.
- Người đã từng là cán bộ, công chức sau đó được cấp có thẩm quyền điều động, luân chuyển giữ các vị trí công tác không phải là cán bộ, công chức tại các cơ quan, tổ chức khác. 
=>> Xem thêm kinh nghiệm ôn thi công chức 
*Viên chức:
Hiện nay, việc tuyển dụng viên chức cũng được thực hiện thông qua 2 phương thức:

• Thi tuyển:

Thực hiện theo 2 vòng thi. Vòng 1 thi kiểm tra Kiến thức chung và Vòng 2 thi môn Nghiệp vụ chuyên ngành

• Xét tuyển

Thực hiện theo 2 vòng thi. Vòng 1 kiểm tra điều kiện dự tuyển tại Phiếu đăng ký dự tuyển và Vòng 2 thi môn Nghiệp vụ chuyên ngành giống hình thức thi tuyển.

c. Về chế độ làm việc

*Công chức:
Công chức làm việc theo biên chế. Theo Điều 3 Nghị định 108/2014/NĐ-CP. Có thể hiểu đơn giản vào biên chế là số lượng cán bộ, công chức, người làm việc trong đơn vị sự nghiệp công lập và lao động hợp đồng được cấp có thẩm quyền giao theo quy định của pháp luật.

*Viên chức:
Viên chức làm việc theo hợp đồng lao động. Hợp đồng lao động là thỏa thuận về trả công, tiền lương, điều kiện lao động, quyền và nghĩa vụ giữa người lao động và người sử dụng lao động.

Cùng tham khảo bảng tiêu chí dưới đây để phân biệt biên chế và hợp đồng lao động nhé:

Tiêu chí	Biên chế	Hợp đồng lao động
Vị trí công việc	Do cơ quan Nhà nước phê duyệt theo nhu cầu của vị trí việc làm	Theo thoả thuận và yêu cầu của người sử dụng lao động
Thời hạn làm việc	Tuỳ theo yêu cầu của vị trí việc làm nhưng nếu không có gì thay đổi thì có thể làm từ lúc được bổ nhiệm, tuyển dụng đến khi nghỉ hưu. Riêng viên chức có hợp đồng làm việc có thời hạn và không xác định thời hạn.	Có hợp đồng không xác định thời hạn/xác định thời hạn.
Chủ thể	Cá nhân và cơ quan, tổ chức Nhà nước…	Giữa cá nhân với cá nhân/tổ chức mà không bắt buộc là cơ quan Nhà nước.
Tính chất công việc	Ổn định, lâu dài, được đảm bảo.	- Công việc có thể xác định thời hạn hoặc không xác định thời hạn. - Có thể sẽ phải nghỉ việc nếu đơn vị tuyển dụng không ký tiếp hợp đồng lao động.

d. Về lương và chế độ đãi ngộ

*Công chức:
Do công chức làm việc theo biên chế nên sẽ được hưởng lương từ ngân sách nhà nước hoặc từ quỹ lương của đơn vị sự nghiệp công lập.
Ngoài ra, công chức còn sẽ được hưởng các khoản phụ cấp và các chế độ đãi ngộ khác theo quy định.
=>> Xem thêm chi tiết bảng lương công chức
*Viên chức:
Viên chức làm việc theo hợp đồng lao động nên lương và chế độ sẽ được thỏa thuận theo hợp đồng. Theo Điều 25, Mục 2 Luật Viên chức, có 2 loại hợp đồng làm việc được áp dụng là hợp đồng làm việc có thời hạn và hợp đồng làm việc không xác định thời hạn.
Viên chức sẽ được hưởng lương từ quỹ lương của đơn vị sự nghiệp công lập.

e. Về quyền lực công

*Công chức:
Quyền lực của công chức bao gồm:
- Quyền hạn: là những quyền do pháp luật quy định cho công chức để thực hiện nhiệm vụ, chức trách được giao.
- Nghĩa vụ: là những trách nhiệm mà công chức phải thực hiện khi sử dụng quyền hạn được giao.
- Trách nhiệm: là sự ràng buộc pháp lý của công chức đối với những hành vi và quyết định của mình trong quá trình thực hiện nhiệm vụ, chức trách được giao.

Đặc điểm của quyền lực công của công chức:
- Được Nhà nước giao: Quyền lực công của công chức không phải do họ tự có mà do Nhà nước giao cho để thực hiện nhiệm vụ, chức trách được giao.
- Phục vụ lợi ích công cộng: Quyền lực công của công chức phải được sử dụng để phục vụ lợi ích công cộng, không được sử dụng cho mục đích cá nhân hoặc lợi ích nhóm.
- Bị pháp luật kiểm soát: Việc sử dụng quyền lực công của công chức bị pháp luật kiểm soát chặt chẽ.

*Viên chức:
Viên chức không được giao quyền lực công

👉 Cùng tổng kết lại tiêu chí phân biệt công chức và viên chức trong bảng dưới đây nhé:

Tiêu chí	Công chức	Viên chức
Cơ quan làm việc	Cơ quan nhà nước, tổ chức chính trị - xã hội	Đơn vị sự nghiệp công lập
Hình thức tuyển dụng	Thi tuyển, xét tuyển, bổ nhiệm vào ngạch, chức vụ, chức danh	Thi tuyển, xét tuyển
Chế độ làm việc	Làm việc theo biên chế	Làm việc theo hợp đồng lao động
Quỹ lương	Hưởng lương từ ngân sách nhà nước hoặc từ quỹ lương của đơn vị sự nghiệp công lập	Hưởng lương từ quỹ lương của đơn vị sự nghiệp công lập
Quyền lực công	Được giao quyền lực công	Không được giao quyền lực công
Hình thức kỷ luật	Kỷ luật theo Luật công chức	Kỷ luật theo Luật viên chức
Ngạch	Phân tách thành các ngạch	Không phân ngạch

👉 Join ngay group zalo để cập nhật các tin tức mới nhất và hỏi đáp trực tiếp cùng chuyên gia Tại đây
👉 Xem ngay tổng hợp đề thi công chức Thuế các khu vực Miền Bắc - Trung - Nam năm 2023 (có đáp án) Tại đây
👉 Xem ngay Review đề thi công chức Kho bạc Nhà nước đợt thi gần đây nhất Tại đây